Rada gminy – organ stanowiący i kontrolny gminy. Jeżeli siedziba rady gminy znajduje się w mieście położonym na terytorium tej gminy, to rada nosi nazwę rady miejskiej; w gminach miejskich jest to rada miasta.
W gminach liczących do 20.000 mieszkańców rada gminy jest wybierana w systemie większości względnej, a w gminach większych stosuje się ordynację proporcjonalną.
Kadencja rady gminy trwa 4 lata licząc od dnia wyboru. Na czele rady stoi przewodniczący i wiceprzewodniczący w liczbie od 1 do 3.
Do właściwości rady gminy należą wszystkie sprawy pozostające w zakresie działania gminy, o ile ustawy nie stanowią inaczej. Rada gminy ze swojego grona może powoływać stałe i doraźne komisje do określonych zadań, ustalając przedmiot działania oraz skład osobowy.
Do wyłącznej właściwości rady gminy należy:
1. uchwalanie statutu gminy,
2. powoływanie i odwoływanie sekretarza oraz skarbnika gminy, który jest głównym księgowym budżetu,
3. uchwalanie budżetu gminy oraz przyjmowanie sprawozdań z działalności
finansowej gminy i udzielanie absolutorium zarządowi z tego tytułu,
4. uchwalanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego,
5. uchwalanie programów gospodarczych,
6. ustalanie zakresu działania sołectwa i dzielnicy (osiedla) oraz przekazywanie im składników mienia do korzystania,
7. podejmowanie uchwał w sprawach podatków i opłat w granicach określonych w odrębnych ustawach,
8. podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych gminy, przekraczających zakres zwykłego zarządu, dotyczących:
* nabycia, zbycia i obciążania nieruchomości gruntowych oraz ich
wydzierżawiania lub najmu na okres dłuższy niż trzy lata, o ile ustawy
szczególne nie stanowią inaczej,
* przyjmowania lub odrzucania spadków i zapisów,
* emitowania obligacji oraz określania zasad ich zbywania, nabywania i wykupu przez wójta,
* zaciągania długoterminowych pożyczek,
* ustalania maksymalnej wysokości pożyczek krótkoterminowych, zaciąganych przez zarząd w roku budżetowym,
* zobowiązań w zakresie podejmowania inwestycji i remontów o wartości
przekraczającej granicę ustaloną corocznie przez radę gminy,
* tworzenia i przystępowania do spółek i spółdzielni oraz rozwiązywania i występowania z nich,
* określania zasad wnoszenia, cofania i zbywania udziałów i akcji przez wójta,
* tworzenia, likwidacji i reorganizacji przedsiębiorstw, zakładów i
innych gminnych jednostek organizacyjnych oraz wyposażania ich w
majątek,
9. określanie wysokości sumy, do której wójt może samodzielnie zaciągać zobowiązania,
10. podejmowanie uchwał w sprawie przyjęcia zadań, o których mowa w art.8 ust.2 i 2a
11. podejmowanie uchwał w sprawach współdziałania z innymi gminami oraz wydzielanie na ten cel odpowiedniego majątku,
12. podejmowanie uchwał w sprawach współpracy ze społecznościami
lokalnymi i terytorialnymi innych państw oraz przystępowania do
międzynarodowych zrzeszeń społeczności lokalnych i regionalnych,
13. podejmowanie uchwał w sprawach: herbu gminy, nazw ulic i placów publicznych oraz wznoszenia pomników,
14. nadawanie honorowego obywatelstwa gminy,
15. podejmowanie uchwał w sprawie zasad dzielenia stypendiów dla uczniów i studentów,
16. stanowienie w innych sprawach zastrzeżonych ustawami do kompetencji rady gminy.